Hầu hết người Việt Nam đều có thói quen dùng ớt trong các món ăn, vì ớt là một loại gia vị rất thông dụng, nó tạo ra vị cay hấp dẫn. Ớt là một loại quả thuộc họ Cà có tên khoa học là Solanaceae, được trồng khắp nơi trên thế giới, một trong những gia vị phổ biến nhất trên thế giới và không thể thiếu trong các món ăn của các gia đình người Việt Nam.
Những nguy hại do ăn cay
Nếu ớt giúp cho bữa ăn trở nên ngon hơn thì cũng nên biết rằng khi ăn nhiều ớt sẽ hoàn toàn không có lợi cho sức khỏe.
Đau dạ dày:
Khi ăn cay nhiều sẽ làm cho dạ dày bị ảnh hưởng, những dấu hiệu dễ nhận thấy là: viêm dạ dày, nôn ói, ợ chua, đau nóng rát dạ dày hoặc gây trào ngược dịch vị từ dạ dày lên thực quản gây bỏng nóng rát sau xương ức. Ngoài ra, ớt cay cũng có thể là nguyên nhân làm khởi phát cơn đau của bệnh viêm loét dạ dày - tá tràng ở những người có bệnh trước đó.
Mất ngủ:
Sau khi ăn cay, nhiệt độ cơ thể tăng lên, làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới giấc ngủ. Bởi vì, khi cơ thể bị nóng nảy do nhiệt độ tăng thì sẽ không thể ngủ được, chính vì thế không nên ăn cay vào buổi tối.
Mất cảm giác ngon miệng:
Những người thường xuyên ăn đồ cay thì các gai vị giác của lưỡi sẽ quá tải do tiếp nhận quá nhiều kích thích nên có thể bị mất đi khả năng phân biệt các vị. Do vậy, nếu thích ăn cay thì mỗi tuần chỉ nên ăn 2 - 3 lần là vừa, không nên ăn liên tục, không ăn vào buổi tối, càng không nên cố gắng ăn cay thật nhiều trong khi bản thân không thể tiếp nhận được những đồ quá cay.
Nóng trong người:
Ăn ớt nhiều và ớt quá cay có thể gây ra phỏng miệng, lở miệng, có thể nổi mụn nhọt, nóng rát vùng dạ dày, đi tiêu có cảm giác nóng rát ở hậu môn... Ngoài ra, trong bột ớt hoặc ớt tươi khi bị mốc sẽ hình thành chất alfatoxin, chất này có khả năng gây ngộ độc và ung thư. Tuy ớt có hàm lượng vitamin C rất phong phú, chất tiền sinh tố D rất tốt cho sức khỏe và một số công dụng khác như kích thích tiêu hóa, khẩu vị nhưng không phải người nào cũng có thể dùng.
Người có cơ thể ốm yếu, người mắc bệnh dạ dày, đại tràng, sỏi mật hay những người đang uống một số thuốc đều không nên ăn ớt bởi vì nó sẽ trực tiếp làm ảnh hưởng đến sức khỏe và đời sống hằng ngày.
Dễ nổi mụn:
Thức ăn cay có tính hút ẩm nên sẽ làm cho da trở nên thô ráp, đồng thời chất cay cũng gây kích thích lên da, làm da nóng và dễ nổi mụn. Do đó, những người da khô nên hạn chế ăn thức ăn mặn, nóng và cay. Đối với phụ nữ có thai thì việc ăn cay không ảnh hưởng lớn đến người mẹ, nhưng mẹ ăn cay khi mang thai sẽ dễ gây bệnh dị ứng cho con trẻ sau này, con sinh ra dễ bị rôm sẩy, nóng nhiệt trong người.
Đối với phụ nữ cho con bú nếu ăn quá cay sẽ ảnh hưởng đến trẻ qua sữa, mẹ dễ bị bốc hoả trong cơ thể còn con cũng nóng trong người, khó ngủ, hay quấy khóc.
Những tác dụng hữu ích
Tuy ăn cay có khá nhiều nguy hại, nhưng nếu biết dùng với lượng vừa phải, sẽ thấy vị cay có rất nhiều lợi ích:
Giảm đau:
Chất capsaicin vốn không mùi, không vị, nhưng có khả năng kích thích rồi sau đó làm giảm đau trong cơ thể. Người ta thường dùng capsaicin như một phương thức hữu hiệu để giảm đau khi điều trị vết thương sau phẫu thuật, đau nhức khớp xương, đau miệng và một số bệnh ngoài da.
Ngừa tai biến tim mạch:
Trong ớt có chứa các hoạt chất giúp cho máu lưu thông tốt, ngăn ngừa nguy cơ tai biến tim mạch và ớt còn giúp hạ huyết áp và giảm lượng cholesterol trong cơ thể.
Hạn chế bệnh vặt:
Đối với những bệnh như cảm cúm, cảm lạnh và những bệnh liên quan đến đường hô hấp thì ớt và các thức ăn cay có khả năng giúp cơ thể phòng ngừa hiệu quả.
Kháng viêm, chống suy nhược:
Ớt cũng giúp kháng viêm, đặc biệt là viêm khớp, và có khả năng chống suy nhược cơ thể rất hiệu quả.
Cải thiện hệ tiêu hóa:
Tuy ăn quá nhiều ớt sẽ dẫn đến thay đổi men tiêu hoá, nhưng nếu ăn cay vừa phải thì lại giúp tăng tiết dịch vị, giúp tiêu hoá tốt hơn, ăn ngon miệng hơn, đồng thời tránh bị đầy hơi.
Giảm cân:
Trong ớt và tiêu có chứa chất capsaicin là chất có khả năng sinh nhiệt rất lớn, nên nó giúp đốt cháy nhiều năng lượng hơn ngay sau bữa ăn và giúp tăng quá trình trao đổi chất trong cơ thể, tạo cảm giác no nê và giúp người dùng giảm cân hiệu quả.
Việc ăn cay tuy có một số tác hại nhất định, nhưng nếu biết điều chỉnh lượng dùng vừa đủ thì ớt cũng có những lợi ích về lâu dài cho sức khỏe.
BS. HỒ VĂN CƯNG